29 kwietnia, 2019

Dawid Czycz w Mocak – u

W Krakowskim Mocak-u jest właśnie wystawa „Natura w sztuce”. Między innymi pracami możemy zobaczyć obrazy i intrygującą instalację Dawida Czycza.

Urodzony w 1986 roku, mieszka i tworzy w Krakowie. Studiował na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 2011 r. obronił dyplom w pracowni prof. Leszka Misiaka. Jeszcze przed zakończeniem studiów debiutował w Zderzaku udziałem w letniej wystawie „Science & Fiction” (2009). W kolejnych latach miał pokazy indywidualne: „O wadach” (2010) i „Ciała stałe” (2011), także w krakowskiej galerii Zderzak z którą związał się na dłużej i ta współpraca trwa do dziś.

Jest artystą o swoistym stylu, rozpoznawalnym po wyszukanej tematyce. Zmienia się ona na przestrzeni lat, zatem widać, że artysta ten wciąż penetruje nowe obszary i ma nowe pomysły. To wspaniale, bo dzięki temu wciąż zaskakuje. Bez względu na tematykę każdego cyklu wciąż porusza się w duchu groteski i surrealizmu, co oznacza, że możliwości tworzenia są ograniczone wyłącznie wyobraźnią autora.

Z historii znamy artystów surrealistów takich jak Salwador Dali, René Magritte, Marcel Duchamp czy Max Ernst, a dużo wcześniej przed nimi tworzył Hieronim Bosch- absolutnie niepowtarzalny artysta. Dołączyłabym do nich także naszego wybitnego fotografa Ryszarda Horowitza. Zbierając ich twórczość we wspólny mianownik możemy odnaleźć w ich obrazach Dawida Czycza. Ale Czycz ma swój filtr i sposób na pokazanie nam swojej wyobraźni. Miksuje ludzi, zwierzęta i przedmioty codziennego użytku nadając im nowe znaczenia.  Zderzenie różnych nierealnych  form geometrycznych z elementami świata rzeczywistego tworzy niezwykłą mieszankę bo tracą swój pierwotny sens. Doszukujemy się zatem w nich tego co znamy ale w efekcie nie znajdujemy. Wchodzimy w wyimaginowany świat wolności. Wiele pomysłów nawiązuje nie tylko do marzeń sennych, ale nawet baśni, mitów i sztuki dzieci.

Weną jest dyktando myśli pod nieobecność wszelkiej kontroli sprawowanej przez rozum, poza wszelkimi sprawdzianami estetycznymi lub moralnymi– to recepta filozofa i poety Andre Bretona, założyciela i teoretyka tego nurtu surrealizmu. Zatem wszystkie chwyty dozwolone. Sztuka surrealistyczna postulowała zainteresowanie się zakamarki własnego umysłu, nieodkrytymi ciemnościami podświadomości. Fascynowano się umysłem, tym jak działa i jak przechowuje wspomnienia, skąd się biorą sny. Razem z tymi zainteresowaniami przyszedł czas na zwrócenie uwagi na psychoanalizę, której najwybitniejszymi przedstawicielami byli Carl Gustav Jung i Zygmunt Freud.

Dzięki pracom Czycza robimy wycieczkę do lat 30- stych ubiegłego wieku. Ale bez przesady – to tylko odniesienie. Bo Czycz jest bardzo współczesny. Układa swoje prace w cykle o różnej tematyce.

Bardzo lubię cykl Woodland. Czerpie tu bardzo ze świata zwierząt, celowo okraszając ich wizerunki intrygującymi detalami, przy których zatrzymujemy wzrok na dłużej. Obrazy wyglądają jak układanka dla dzieci polegająca na odnalezieniu pasujących do siebie obrazków. Fajna zabawa.

Drugi zestaw, który mnie zatrzymuje na dłużej to X. Czuję jakbym odwiedzała krainę czarów, ale bez Alicji…a może będąc Alicją. Ale ten świat jest bardziej mroczny, jakby dla dorosłych z trudniejszymi pytaniami i czasem też z tymi bez odpowiedzi. Fascynuje mnie ta wyobraźnia. Lubię pobuszować czasem w czyjejś głowie. A to jest możliwe tylko w ten sposób. Przez płótno na którym artysta zawarł tę opowieść.

Na wystawie Natura w sztuce zobaczyłam kolejne trzy kawałki sztuki Dawida. I wywarły one na mnie ogromne wrażenie. Po pierwsze przez pomysł, a po drugie – wykonanie. Ostatnio fascynują mnie przedstawienia rzeczy jakby wyjętych z wanny z farbą. Wszystkie w tym samym kolorze. Nadaje on rzeczom pewną równorzędność, pomimo różnego przeznaczenia i ważności.

W przestrzeni wystawienniczej znajdują się trzy dopełniające się obiekty pt. „Black Noise”.  Możemy zobaczyć rozległą, barokową w formie martwą naturę w czerni złożoną z wielu zwierzęcych i roślinnych elementów. Wszystko zlewa się w jedną masę, kontury rzeczy się zacierają, ale po bliższym zbadaniu wyodrębniamy faunę i florę. W malarstwie XVII – wiecznym, w przedstawieniach martwej natury często pojawiała się dziczyzna – symbol obfitości i luksusu ale także kruchości życia. Kwiaty i rośliny to siła życia i witalność, zaś te zwiędnięte – przemijanie, a cięte – śmierć. Zatem kiedy znamy tę symbolikę inaczej czytamy obraz. „Flora i fauna występujące w mojej instalacji nie są jednoznacznie ukazane jako martwe. Zależało mi na zbudowaniu kompozycji, która znajduje się na pograniczu życia i śmierci” – mówi autor.

Drugą częścią całości jest zestaw obrazów w tzw. stylu wanitatywnym, który bazuje na przedstawieniu nietrwałości i przemijalności upływu czasu i śmiertelności. Atrybutami często przedstawianymi są czaszki czy więdnące rośliny, ale także zegary, instrumenty muzyczne i nuty, bo muzyka to sztuka ulotna, kończąca swój byt w chwili wybrzmienia. Czerń i jej odcienie kojarzące się ze śmiercią i mrokiem niebytu podkreślają charakter tej tematyki. Namalowane przedmioty wydają się być tylko swoim cieniem, wspomnieniem istnienia, niebytem. Stara rama obrazu i płótno są ze sobą połączone czernią. Łuszczą się, są zakurzone, zapomniane i nikomu niepotrzebne. Jakby umarłe. A czaszki dają jednoznaczne skojarzenie.

Dopełnieniem tego tryptyku są czarne, matowe, wciągające ekrany, przez które emitowane są mroczne szumy spajające te kompozycje ze sobą. Idealna byłaby sytuacja kiedy zostajemy w tym obszarze sami mogąc wejść głębiej w ten temat w metafizyczne przeżycia i poznać obszary własnych lęków. Na dłuższą chwilę może to być dojmujące przeżycie. Ale po takiej dawce głębszych przemyśleń na temat naszego życia i jego przemijania możemy zweryfikować sobie podejście do aforyzmu Horacego – Carpe diem.

Więcej prac można zobaczyć na stronie artysty: dawidczycz.com

Ewa Kawałko